dr hab. Jacek Warchala

prof JWarchala2

kierownik Zakładu Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania

Zakład Socjolingwistyki i Społecznych Praktyk Komunikowania
e-mail: jacek.warchala@us.edu.pl

Prowadzi wykłady i zajęcia z zakresu: języka promocji, socjolingwistyki, zagadnień języka potocznego, języka środków masowego przekazu, stylistyki, teorii komunikacji społecznej i teoretycznych zagadnień manipulacji językowej, etyki w języku oraz glottodydaktyki. Współpracował od 1993 roku z agencjami reklamowymi w Polsce i w Niemczech w zakresie reklamy i public relations jako copywriter i dyrektor kreatywny; uczestniczył w programie Ograniczenie skutków powodzi w skali lokalnej prowadzonym przez Biuro Projektu Banku Światowego jako konsultant Banku Światowego (2000-2002), gdzie pracował jako konsultant ds. komunikacji i public relations.

Książki autorskie i współautorskie:

  • Literacy of the young generation in a diglossic environment, Katowice 2012 (współautorstwo: A. Skudrzyk)
  • Kultura piśmienności młodego pokolenia. Katowice 2010 (współautor: A. Skudrzyk)
  • Retoryka. Warszawa 2008, PWN, s. 272-296. (współautorstwo)
  • Kategoria potoczności w języku. Katowice 2003.
  • Budowanie public relations. Ograniczanie skutków powodzi w skali lokalnej, Warszawa 2001, Biuro Koordynacji Projektu Banku Światowego [współautorstwo: I. Gielnicka, R. Dobrowolski].
  • Dialog potoczny a tekst, Katowice 1991.

Redakcje naukowe:

  • Polska polityka językowa w Unii Europejskiej, Katowice 2008, red. J. Warchala, D. Krzyżyk
  • Z problemów współczesnego języka polskiego. Red. A. Wilkoń, J. Warchala, Katowice 1993.

Artykuły:

  • O pewnym zastosowaniu metafory jako narzędzia perswazji [w:] Człowiek. Zjawiska i teksty kultury w komunikacji społecznej, red. M.Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec., Lublin 2015, s. 105-121.
  • Na granicy prawdy i obiektywności. Informowanie czy perswadowanie w dyskursie publicznym (medialnym). Szkic do problemu Studia Pragmalingwistyczne nr 7, 2015, s. 9-26.
  • Teksty na granicy języka, Konteksty Kultury 2014/11, z. 3, s. 302-320 (datowane 2014, ukazały się w 2015)
  • Byłem uczniem profesora. Wspomnienie o profesorze Władysławie Lubasiu, Socjolingwistyka 28, 2014, s. 21-29.
  • Miasto jako projekt ideologiczny. Nazwy i ich funkcje [w:] Bielsko-Bialskie Prace Historyczne 2014, s. 298-316.
  • Narracje miasta, [w:] Narracyjność języka i kultury, red. D. Filar, D. Piekarczyk, Lublin 2013, (czerwona seria)
  • Kilka uwag o milczeniu, Konteksty Kultury nr 10B, 2013, s. 458-468.
  • O współczesnej polszczyźnie w duchu polityki językowej i promocji [w:] Sztuka, więc rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, : A. Achtelik, J. Tambor, Katowice 2013.
  • Język potoczny – dyskurs potoczny [w:] Style współczesnej polszczyzny, red.: E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków 2013, s. 35-48 (współautorstwo: A. Skudrzyk)
  • Położienijepolskogojazyka w obediniennoj Europie (Sytuacja języka polskiego w zjednoczonej Europie), [w:] Matieriały Mieżdunarodnoj Nauczno-Prakticzieskoj Konfierencii, Krasnojarsk 22-24 listopada 2011, red. S.P. Wasiljewa i in., Krasnojarsk 2011, s. 23-37. (datowane 2011, ukazało się 2012).
  • Gatunek jako zamysł perswazyjny. Rozważania nie tylko o reklamie, {w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice 2011, s. 75-86.
  • Wielka debata o języku, Relacje i Interpretacje, nr 3, s. 23-26, nr 4, s. 13-16, 2011.
  • Słowo o „słowie”, czyli jak pojmujemy sens „słowa”, [w:] Konteksty Kultury 6, 2010, s. 12-19.
  • Kultura piśmienności młodzieży szkolnej – badania w perspektywie analfabetyzmu funkcjonalnego; Studia Pragmalingwistyczne, 2010, ss. 14. Warszawa UW (współautor: A, Skudrzyk)
  • Kultura parataksy, [w:] M. Karwatowska, A. Siwiec (red.), Przeobrażenia w języku o komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, Chełm-Lublin 2010, s. 183-195.
  • Reklama i jej zastosowanie w glottodydaktyce [w:] Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, red. A. Achtelik, M. Kita, J. Tambor, Katowice 2010, s. 92-106. /Podręcznik zalecany dla specjalności, specjalizacji i fakultetów oraz studiów podyplomowych zajmujących się nauczaniem kultury polskiej i języka polskiego jako obcego/
  • Kultura piśmienności młodzieży szkolnej – badania w perspektywie analfabetyzmu funkcjonalnego, Studia Pragmalingwistyczne, ss. 14. Warszawa UW (współautorstwo: A. Skudrzyk) 2009.
  • Reklama i jej zastosowanie w glottodydaktyce [w:] Sztuka czy rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, t.2, red. A. Achtelik, J. Tambor, M. Kitra, ss. 22. 2009.
  • Gatunek jako zamysł perswazyjny. Rozważania o gatunkach i reklamie[w:] Gatunki mowy i ich ewolucja. Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, Katowice, UŚ, ss. 13, 2009.
  • Retoryka w obszarze public relations. [W:] Red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Daca, P. Wilczek. Warszawa 2008, PWN, s. 272-296.
  • Dyskurs edukacyjny a kompetencja interakcyjna (w;) Polska genologia lingwistyczna, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2008, PWN, s. 273-281 (współaut.: A. Skudrzyk)
  • Nowe zasady tekstowości (w:) Mowa i język w perspektywie dydaktycznej, logopedycznej i rozwojowej, red. J. Porayski-Pomsta, Studia Pragmalingwistyczne 5, Wyd. UW, Warszawa 2008, s. 20-26 (współaut. A. Skudrzyk).
  • Širjenjepogovornegajezika in umikanjenarečja kot značilnatežnjasodobnepoljščine. W: Jezik in slovstvo 2006/3-4, Ljubljana, s. 123-140.
  • Potoczność – kategoria rozmyta, [w:] Potoczność a zachowania językowe Polaków, red. B. Boniecka, S. Grabias, Lublin 2007, s. 21-35. (współautorstwo: A. Skudrzyk).
  • Szkoła wobec nowych form dyskursu, W: Kompetencje nauczyciela polonisty we współczesnej szkole. Red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Wyd. Polonistyczne UW, Warszawa 2006, s. 255–266. (współaut. A. Skudrzyk). Warszawa 2006.
  • Horyzonty manipulacji: perswazja, manipulacja, interpretacja [w:] Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin 2004, s. 41-60.
  • Porozmawiajmy o reklamie, czyli kilka uwag na marginesie Poetyki reklamy Ewy Szczęsnej, Teksty Drugie, 1-2, 2004, s 202-217.
  • Przemiany modelu rodziny jako czynnik poszerzania się sfery występowania języka potocznego, Postscriptum, nr 2-3, 2002, s. 64-69.
  • “Pani doktor, jak się wyrobię, to wpadnę” – błąd socjolingwistyczny czy nowa norma zachowań językowych [w:] Język w przestrzeni społecznej, red. S. Gajda, K. Rymut, U. Żydek-Bednarczuk, Opole 2002, s. 197-202. [współautorstwo A. Skudrzykowa].
  • Dyskurs edukacyjny a kompetencja interakcyjna [w:] Czynności tworzenia i rozumienia wypowiedzi, red.: J. Porayski-Pomsta, Studia Pragmalingwistyczne Warszawa 2002, s. 277-284 [współautorstwo: Aldona Skudrzykowa].
  • Współtworzenie komunikatu potocznego, [w:] Język w komunikacji, red. Grażyna Habrajska, Materiały Międzynarodowej Konferencji Łódź 8-10 listopad 1999, Łódź 2001, t. I, s. 165-169
  • O kompetencji interakcyjnej, czyli o współtworzeniu tekstów dialogu. (współautorstwo: A. Skudrzykowa) [w:] Zaburzenia mowy. Mowa, teoria-praktyka T. 1., red.: St. Grabias, Lublin 2001 r., s. 99-107.
  • Interakcyjna koncepcja badań języka potocznego, [w:] Materiały z Międzynarodowej Konferencji pt.: Wielkie miasto. Czynniki integrujące i dezintegrujące Łódź 17-19 maja 1994. Uniwersytet Łódzki, Łódź 1995, t.2, s. 96-107.
  • Pojęcie stopnia gramatyczności a badania języka potocznego, [w:] Przemiany współczesnej polszczyzny, red.: St. Gajda, Z. Adamiszyn, Opole 1994.
  • Potoczna narracja w dialogu, [w:] Z problemów współczesnego języka polskiego, red.: A. Wilkoń, J. Warchala. Katowice 1993.
  • Uczestnicy dialogu w procesie komunikacji językowej, Post Scriptum 3, 1992.
  • Pragmatyka dialogu potocznego, Socjolingwistyka XI, Wrocław 1991.
  • Asymetria wiedzy w dialogu potocznym – przyczynek do organizacji dialogu, [w:] „Prace Językoznawcze UŚ”. T. 19: Studia polonistyczne, red. A. Kowalska, Katowice 1991.
  • Dialog-Teilnehmer und Kommunikationsprozes, Znakolog. An International Yearbook of Slavic Semiotics, vol.1, Bohum 1989.
  • [rec.] Badania nad językiem Telewizji Polskiej. Studia metodologiczne i opisowe, red.: Z. Kurzowa, Warszawa 1985, [w:] Język Polski, nr 3-5, 1987.
  • [rec.] Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa 1, red.: B. Dunaj, [w:] Socjolingwistyka 5, Katowice 1983.
  • O koncepcję badań języka radia i telewizji. Odpowiedź na recenzję A. Ropy i Miodunki, Zeszyty Prasoznawcze 1983.
  • O przejawach „niepewności lingwistycznej”. Na przykładzie wywiadów z robotnikami, Socjolingwistyka 4, Katowice 1982, [współ.:A.Furgalska, R.Lebda, J.Warchala].
  • O tekstach pozdrowień, Socjolingwistyka 4, Katowice 1982, [współ.:A.Furgalska, J.Warchala].
  • Współczesna poezja polska z punktu widzenia językoznawcy, Wyd. Uniwersytetu Cyryla i Metodego, Prace Katedry Języków i Literatur Wschodniosłowiańskich i Zachodniosłowiańskich, Skopje 1982, s.6-13.
  • Świat w języku. O poezji Bolesława Leśmiana, Język Artystyczny, t. 2, Katowice 1981.
  • Próba typologii języka telewizji, [w:] Problemy badawcze języka radia i telewizji, red. Wł. Lubaś, Katowice 1981.
  • [rec.] St. Kania, Polska gwara żołnierska lat 1914-1939,[w:] Socjolingwistyka 3, Katowice 1980 [współ.: A. Furgalska, J. Warchala].
  • Badania nad językiem radia i telewizji w Polsce, [w:] Materiały z Międzynarodowej Konferencji w Pradze 1980.
  • Religia i mitologia w poezji Bolesława Leśmiana [w:] Prace Historycznoliterackie, T. 14, Katowice 1979.
  • Interpretujemy poezję: „Przedśpiew” Bolesława Leśmiana, [w:] Poglądy 1977, 2.

Materiały i opracowania:

  • Teksty języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia, red.: W. Lubaś, t. 2, (opracowanie tekstów z Rybnika).
  • Boju, boju, bojka. Wybór baśni śląskich, opr.: D. Czubala, M. Czubalina, wstęp: A. Wilkoń. Słownik wyrazów i zwrotów gwarowych sporządził: J. Warchala. Katowice 1987, s. 363-373.