Walery Pisarek

7 grudnia 2011 roku

Pisarek 1Znakomity językoznawca, wybitny uczony i niezwykły człowiek. Tymi słowami określić można Profesora Walerego Pisarka, wykładowcę Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Jego zainteresowania badawcze dotyczą głównie socjo- i psycholingwistyki masowego komunikowania. Prof. Walery Pisarek jest twórcą nowej dziedziny lingwistycznej – interdyscyplinarnego prasoznawstwa. Zbudował jej teoretyczne podstawy, wyznaczył obszar badań oraz ustalił metody analizy językoznawczej. Zamiast systemowego podejścia do języka zaproponował znacznie szerszą obserwację językowych zjawisk.

Uczonego uznaje się za najwyższy autorytet w zakresie kultury języka. Założył on Radę Języka Polskiego i był jej pierwszym przewodniczącym (19962000). Pełnił także inne niezwykle ważne w świecie nauki funkcje, m.in. przewodniczącego Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (20012005), przewodniczącego Komisji Językoznawstwa Oddziału Krakowskiego PAN (1990-1996), przewodniczącego Komisji Kultury Języka w Komitecie Językoznawstwa PAN (19901994) oraz wiceprzewodniczącego organizacji AIERI/IAMCR (19761988), z którą jest nadal związany. Działał również w Narodowej Radzie Kultury (19861989) oraz Radzie Upowszechnienia Nauki PAN (19871990), której także przewodniczył. Profesor nadal wykazuje się aktywnością w życiu naukowym. Jest Honorowym Członkiem wielu organizacji i stowarzyszeń, m.in. Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (od 2002 roku), Towarzystwa Kultury Języka (od 2004 roku) oraz Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (od 2008 roku). W 2012 roku został wyróżniony medalem Prezydenta RP „Zasłużony dla Polszczyzny”. Prof. Walery Pisarek jest znany także jako autor wielu tekstów, cieszącego się wielką popularnością konkursu ortograficznego „Ogólnopolskiego Dyktanda”, przewodniczy również jury tego przedsięwzięcia. Oprócz tego od roku 1991 redaguje i wydaje „Zeszyty Prasoznawcze”, kwartalnik poświęcony wielu aspektom mediów i komunikacji społecznej.

Zasługi Walerego Pisarka dla polskiej, a także i światowej lingwistyki są nieocenione. Sam Profesor podczas uroczystości nadania mu honorowego tytułu Uniwersytetu Śląskiego 7 grudnia 2011 roku, wspominając szkolne czasy, kiedy to nauczycielka strofowała go za niestaranne pismo, wyznał, że ze złością mówił wtedy: „Co też sobie ta nasza Pani myśli! Czy to jesteśmy na uniwersytecie, żeby kaligrafię studiować?!”. Nie przypuszczał chyba wtedy, że kiedyś tak silnie zwiąże się właśnie z uniwersytetem
i całym środowiskiem akademickim, także tym katowickim. To właśnie w murach ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a dzisiejszego Uniwersytetu Śląskiego, na Wydziale Filologiczno-Historycznym zdobył stopień naukowy doktora na podstawie pracy „Nagłówek wypowiedzi prasowej w oświetleniu lingwistycznym”. W 1973 roku Rada Wydziału Filologicznego UJ na podstawie rozprawy habilitacyjnej „Frekwencja wyrazów w prasie” nadała mu stopień doktora habilitowanego. W 1982 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych, a w 1994 roku tytuł profesora zwyczajnego. Sentyment do śląskiej ziemi pozostał u prof. Walerego Pisarka przez całe życie, o czym pisze Jacek Warchala:

Kiedy w skromnej delegacji przybyliśmy do Profesora i gdy obwieściliśmy mu zamiar środowiska naukowego Śląska i Zagłębia, aby Go uhonorować zaszczytnym tytułem doctora honoris causa, Profesor chwilę milczał, ale tylko chwilę, po czym powiedział coś bardzo znamiennego: „Śląsk nigdy mnie nie zawiódł”.

Spośród blisko siedmiuset publikacji naukowych najważniejsze pozycje książkowe Profesora to: „Retoryka dziennikarska” (1970), „Frekwencja wyrazów w prasie”(1972), „Prasa nasz chleb powszedni” (1978), „Analiza zawartości prasy” (1983), „Słowa między ludźmi” (1985), „Polszczyzna 2000” (1999), „Nowa retoryka dziennikarska” (2002).

(oprac. Barbara Matuszczyk)